Czy wiesz, że… – Pierwszy komputer

2023-04-25

–

polszewski

–

Czy wiesz że…

Pierwszy elektroniczny, programowalny komputer cyfrowy został zbudowany w 1945 roku i nazywał się ENIAC (ang. Electronic Numerical Integrator And Computer – Elektroniczny, Numeryczny Integrator i Komputer). Jego budowa została zlecona i sfinansowana przez armię Stanów Zjednoczonych 5 czerwca 1943 r. pod kryptonimem „Project PX”.

Łączny koszt budowy wyniósł wtedy 486 804,22$ co w 2021 r. byłoby warte około 6 190 000$ lub 23 522 000 zł. Zbudowany był z 42 czarnych szaf ze stalowej blachy, gdzie każda miała rozmiary 3m × 0.6m × 0.3m, które były ustawione w pokoju o rozmiarach 12m × 6m (72m²), ważył 27 ton i zużywał 150kW energii (dla porównania zużycie energii przez nowoczesne komputery nie przekracza nawet 1kW, średnio 0.3kW). Tak olbrzymie zapotrzebowanie na energię było przyczyną plotek, że za każdym razem, gdy ów komputer był włączany, światła w Filadelfii przygasały.

Poza olbrzymim poborem prądu podczas pracy generował mnóstwo hałasu i ciepła. Żeby skutecznie pozbywać się tego drugiego jego system wentylacyjny miał wbudowane dwa silniki Chryslera o łącznej mocy 24 KM! Tak olbrzymia maszyna potrzebowała również stałego nadzoru serwisowego, przepalenia lamp próżniowych zdarzały się średnio co 2 dni, lecz na szczęście lokalizacja i naprawa problemu trwała wyłącznie około 15min.

Co ciekawe komputer pracował w systemie dziesiętnym (w odróżnieniu do wszystkich nowoczesnych komputerów, które operują w systemie binarnym) i był w stanie przeprowadzić ok. 5000 dodawań na sekundę lub ok. 350 mnożeń/s lub ok. 50 dzieleń/s, operując na dziesięciocyfrowych liczbach, oczywiście mógł też pracować z większymi dwudziestocyfrowymi liczbami, lecz to wiązało się ze spadkiem wydajności. Jego moc można wyrazić jako około 500 FLOPS (flopów – liczba operacji zmiennoprzecinkowych na sekundę), gdzie nowoczesne karty graficzne takie jak nvidia RTX 4090 mogą mieć nawet 82.6 TFLOPS (TFLOP = 10¹²FLOP), więc są nawet 165,2 * 10¹¹ razy bardziej wydajne.

Mimo pierwotnych planów komputer nie został użyty w II wojnie światowej, a jego głównym zadaniem było obliczanie tablic balistycznych, ale został również użyty do projektowania bomby wodorowej, badano z jego pomocą promienie kosmiczne czy obliczono wartość liczby π z dokładnością do 1000 miejsca po przecinku.

Ostatecznie zakończył swoją działalność 2 października 1955 roku o godzinie 23.45, po czym miał być zdemontowany i sprzedany na złom, lecz dzięki protestom uczonych, którzy z niego korzystali udało się ocalić spore fragmenty maszyny, które można do dziś podziwiać między innymi w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. W ramach uczczenia 50 rocznicy powstania pierwszego komputera Uniwersytet Pensylwanii stworzył chip komputerowy „ENIAC-on-a-Chip” o rozmiarach 7.44mm × 5.29mm, który robił dokładnie to samo co oryginał lecz znacznie szybciej.